RIZEMIZI VE ÇAYIMIZI ŞAHLANDIRMALIYIZ

Oda Borsa Müşterek Toplantısı Rize Ticaret Borsası(RTB) ev sahipliğinde Rize Ticaret ve Sanayi Odası, Çayeli Ticaret ve Sanayi Odası, Pazar Ticaret ve Sanayi Odası, Ardeşen Ticaret ve Sanayi Odası, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dekanı ve Rize Oda Borsa Akademik Danışmanı’nın katılımıyla Borsamızda yapıldı.

Oda borsaların yönetim kurulu başkanları, meclis başkanları, genel sekreterleri katılımıyla gerçekleşen toplantıda aşağıdaki konular görüşüldü.

Ev sahibi Borsa Başkanı Erdoğan’nın açılış konuşmalarından sonra katılımcıların Rize’nin ekonomisi, çay sanayisi, turizm sektörü ve yaptıkları projeler hakkında detaylı bilgiler vererek. İlimizin gelişimi için neler yapılması gerektiği konuşuldu.

Toplantıda konuşmalar aşağıda belirtilmiştir.

Rize Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan:

• 2018 çay sektöründe şu ana kadar üç sürgün tamamlanmak üzere 1 milyon 360 bin ton yaş çay alınmış durumda, dördüncü sürgünde 100 bin ton olmasını tahmin ediyoruz. Bu rakamlar yaş çay üretiminde ülkemiz için rekordur. Bu üretimden sonra stok artışı oluşacağını tahmin ediyoruz.  Sektör ekonomik dengesizlikler ve kuru çaya 2017 yılı dahil zam yapılmamasından dolayı zor dönem yaşamaktadır. Bu kadar olumsuzluklara rağmen yaş çayın %55’ini alma durumu olan özel sektörün sorunlarını devletin her kademesine taşımaya çalıştık. Ama derdimizi anlatamadık. Bu sektörden 1 milyon kişi ekmek yiyor bunları düşünmek zorundayız. Eğer önlem alınmazsa çok kişi olumsuz etkilenecektir. Öze sektör şu anda çay satabilmek için uğraşıyor fakat Çaykur’un fiyatlarıyla yarışamıyoruz. İnşallah geç olmadan önlemler alınır yoksa sektörün %60’ını kaybedeceğiz. Dertlerimizle dertlenecek kurumlar arıyoruz.
• Ekonomik dalgalanmalar devam ederse banka kredi faizlerinin %50’lere kadar artacağı öngörülüyor. İnşallah bu süreci badiresiz bir şekilde hallederiz.
• TOBB öncülüğünde başlatılan KOBİ'lere yönelik Nefes Kredisi’nin en yakın zamanda uygulatılması gerekiyor. Nefes Kredisi daha fazla uzarsa bu krediyi kullanacak firma kalmayacak. Hızlı kullandırılması gerektiğini düşünüyorum.

Rize Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şaban Aziz Karamehmetoğlu:

• Ülke gündemi herkesin malumudur. İnşallah bu belirsizlik ortamı bir an önce kalkar. Piyasalar düzene girer, döviz kuru düzene girer. Bu durum netleşmedikçe piyasalar düzelmez.
• RTSO olarak hava alanı yapımı projemiz devam ediyor. İnşallah en yakın zamanda bitecek.
• İkinci projemiz organize sanayi bölgesi projesidir. Tabi piyasada ki dengesizlikler düzelmedikçe orada bir kamulaştırmaya gitmek istemiyoruz. Zaten şu anda ki ortamda orada bir yatırımcı bulmamız da mümkün değil. Piyasa düzene girdiğinde hızlı bir şekilde kamulaşmaya gideceğiz.
• Lojistik merkezi projemizin her şeyi hazır fakat şu anda bu ortamda ihalelerin açılmasını beklemiyoruz.
• Rize Şehir Hastanesi Projesi çalışmalarımız devam ediyoruz.
• Rize turizm sektörü ayakta kalan canlı sektörlerden biri oldu. Ayder’deki turizm daha da canlandırmak için teleferik projesi var. En yakın zamanda yapılacak inşallah.
• En önemli konulardan biri de KOBİ Nefes Kredisi’dir. TOBB ve bankalarla birlikte imzaladık. Nefes kredisi konusunda üstümüzde baskı var. Nefes Kredisi’nin netleşmesi 10-15 gün daha sürecek.
• Yerel yönetimler seçimlerde hayırlı adayların gelmesini temenni ediyorum.

Ardeşen Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Kuyumcu:

• Çay ülkemizin önemli ekonomik gelirlerindendir. Bizim geçim kaynağımız. Çay sektörünün gelişimi için yapmamız gereken neyse yapmaya hazırız. 
• Ardeşen TSO olarak bizimde Organize Sanayi Bölgesi(OSB) arazimiz var. OSB’nin yönetim kurulunu oluşturduk. Sayın Valimizin öncülüğünde Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na başvurumuzu yapacağız.
• Biz üretim noktasında istediğimiz yerde değiliz. Üretimi arttırıp ihracatımızı arttırmamız lazım.
• Gelir kaynağımız olan turizmle ilgili sürdürülebilir turizm uyguluyoruz. Turizmde ciddi bir alt yapıya ihtiyacımız var. Coğrafyamızın genelini karşılayacak bir şekilde bir alt yapı çalışması yapmamız gerekiyor.  Ardeşen olarak turizm komisyonu kurduk.
• Ulaşım sorunu çözülmesi gerekiyor.  Ardeşen’den Ayder’e ulaşım yok aynı şekilde Ayder’den Ardeşen’e direkt ulaşım yok. Bu turizmi çok olumsuz etkiliyor.
• Çay bizim geleceğimizdir. Geleceğimizi kurtulması için Ardeşen Ticaret ve Sanayi Odası olarak çay çeşitliliğini arttırma gereğini duyuyoruz. Çayla ilgili festivalleri düzenleyip çayı şahlandırmamız gerekiyor. Ayrıca çay üretimiyle turizmi birleştirmeliyiz. Çay bahçeleri, çay hasadı ve çay ile ilgili çeşitli aktiviteler turistlerin ilgisini çekmektedir. Bunları turizme kazandırmalıyız.

Çayeli Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Hüseyin Öztürk:

• Ekonomik olarak sadece Rize merkezin değil ilçelerinde gelişebilmesi için Rize’deki yatırımların analiz edilerek ilçelerimize yatırım yapılması gerekiyor.
• Kurumlar arasında ciddi bir diyalogsuzluk yaşıyoruz. Bu sorunu çözemediğimiz için Rizemiz gelişmiyor. Bu sorunu kurumlar olarak bir an önce çözmeliyiz. 
• Malum ekonomik kriz hepimizi etkiledi. Öncelikle ülkemizi yönetenlerin tarım, ekonomi ve eğitim sistemlerinde tutarlı politika izlemesi gerekmektedir.  Ve bir an önce tasarrufa geçmemiz gerekmektedir.

Pazar Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Neşet Çakır:

• Ülkemiz ve Rizemiz için işsizlik büyük bir sorun. Birlik ve beraberlik içinde işsizlik konusunu ele almamız lazım. Meslek sahibi kişiler yetiştirebilmemiz lazım.
• Ayder kentsel dönüşüm projesine destek sağlamamız lazım. Bugün Araplar bu memlekete turizmi canlandırdı. Bunu önemsememiz gerekir. Ayder’i denetleyen kimse yok. Buna el atmamız lazım. Bizim için önemli bir yer.
• Çay sektörüne gelince Gürcistanlı işçiye bir çözüm bulmamız gerekiyor. Kendimiz buna çözüm bulmalıyız.
• Pazar Hava Limanı için Pazarlı yatırımcılara destek vermeliyiz.

Rize Ticaret Borsası Meclis Başkanı Resul Okumuş:

• Rize Ticaret Borsası olarak çay toplamayla ilgili bir proje yapıyoruz. İşkur üzerinden bir destekle bir pilot uygulama yapmayı planlıyoruz. Yerli işçilerin sigortalı çalıştırması konusunda çalışma yapıyoruz. Artık bizim çayımızı yerli işçiler toplayacak. 2019 senesinde bir pilot uygulamayla başlatmayı hedefliyoruz. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan destek almayı hedefliyoruz. İnşallah yerli işçiye dönüp iyi bir planlamayla yabancı işçiye giden para ilimizde kalır.

İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Fakülte Dekanı ve Rize Oda Borsa Akademik Danışmanı Allattin Kızıltan:

• Sanayi dünyasına iktisadi olarak bilgi vermek için beni buraya davet ettiniz. İktisatçılar işin teorisini iyi bilirler işin teorisiyle piyasa gelende tutmaz. Türkiye ekonomisinde beklentiler ve bekleyişler en önemli unsur haline gelmiştir. İşlerin kötüye gideceği ifadelerden uzak durmamız lazım. Çünkü toplum kötü etkileniyor.  Felaket tellallığı yapmamalıyız.
• Ülkemizin yaşadığı eski krizler sonucu kurlarda böyle değişimler olmuştur. Şu anda yaşanan durumu kriz olarak bile ifade etmiyoruz. Şu anda yaşanan durum kur dalgalanmasıdır. Kur istikrarı çok önemlidir.  Faiz yükselmesi kur istikrarını sağlayabilmek için yapılmaktadır. Bu halka daha az zarar verecektir. Dünyada faiz oranlarını mukayese ettiğimizde aslında Türkiye’de faiz oranları yüksek değildir.
• Ekonomik aktörlere bu durum kendilerine çeki-düzen verme şansı verir. Bunu fırsata çevirme şansınız var.
• Döviz kurlarında ki geriye gidişler beklendiği şekilde düşerse faiz oranları da düşecektir. Faiz artırımı piyasaya etkilerini 3 ayla 9 aya arasında değişebilir. Kısa vadede döviz kurlarının hızlı düşmesini beklemek hayal olur. Bu uzun vadede gerçekleşecektir. Tabi dışarıdan gelen paraya da bağlıdır. Firmaların bu 3 ay-9 ay içerisin de tabiri caizse karıncanın yağını hesaplaması gerekir.
• Tabi bu ekonomik dalgalanmalarla firmalarımızın zam telaşına düşmesi halkın %20 oranında alım gücünü düşürmüştür. Zam ayarlamasını iyi yapmalısınız. Zam ayarını yapamayan firmalar kendi ayağına kurşun sıkmaktadır. Bu konuda özel sektörle hükümetin dayanışma içerisinde olması gerekmektedir.
• Yapılması gereken faaliyetlerden biri resmi otoriteler yatırımlardan vazgeçmemelidir. Kredi hacmi arttırılmalıdır.
• Üreticilerin SGK primlerinin ve vergi borçları konusunda düzenleme yapılması gerekmektedir. Bunları öteleyip taksitlendirmek gerekmektedir.
• Hava alanı yatırımı bir an önce bitirilmesi gerekmektedir. Turizmin gelişmesine artı sağlayacaktır.
• Çay sektöründe ki eksiklik organizasyon eksikliğidir. Bunları bir araya getirmeliyiz. Rize de çay üretim miktarı bellidir. Dayanışma içerisinde bunları birleştirmeliyiz. Çayda fiyat istikrarı sağlanmalıdır. Çay toplama işinde asgari ücretle çalıştırma fikri uygulanmalıdır.

Toplantı sonucunda bir sonraki Toplantı’nın Çayeli TSO’da Aralık ayı içerisinde yapılmasına karar verilmiştir.